BAĞIRSAK FLORASI BOZUKLUĞUYLA İLGİLİ DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR

Bağırsak florası ile ilgili çok fazla bilgi kirliliği olduğunu söylememiz gerekiyor. Kliniğimize başvuran bazı hastaların bu konuyla ilgili gereksiz tedavi uygulamalarına maruz kaldıklarını görüyoruz.

Bu konuda yapılan hataları 3 başlık halinde ele alalım: 

1- Bu konudaki ilk yanılgı flora bozukluğunu probiyotik eksikliğiymiş gibi düşünmek ve probiyotik takviyesiyle sorunu çözebileceğini zannetmektir.

Sağlıklı floranın oluşabilmesi için ikili bir ilişki gereklidir. Bu ikili ilişkinin taraflarından bir tanesi flora bakterileri, diğer tarafı ise bedendir. Bu simbiyotik ilişkide iki taraftan birisinin şartları değiştiğinde simbiyotik ilişkinin dengesi bozulacaktır. Bağırsak flora bozukluğu çoğu zaman bakterilerle ilgili değil, bedenle ilgili bir sorundur. Bağırsağın o andaki şartları sağlıklı floranın tutunup, yerleşebilmesi ve gelişebilmesi için uygun değilse hangi probiyotik takviyesi kullanılırsa kullanılsın o bakterilerin orada tutunup yerleşebilmesi mümkün değildir.

Her gün avuç dolusu probiyotik de kullanılsa bu takviye ağızdan girip tuvalete çıkış yapacaktır. Bağırsak florası bozukluğunu bir probiyotik eksikliği gibi düşünmek büyük bir hatadır. Bağırsaklarımızda yüzlerce tür bakteri çeşidi olduğunu biliyoruz. İçinde 5-6 bakteri türü olan bir probiyotik takviyesiyle bütün bağırsak florasının düzenlemesini beklemek en hafif tabiriyle hayalciliktir.

Sağlıklı floranın yerleşmesine uygun bir ortam sağlanması durumunda ise başka bir çabaya gerek kalmadan sağlıklı flora kendiliğinden oluşacaktır.

2- İkinci hata ise flora bozukluğunu bir bağırsak enfeksiyonu gibi düşünmek ve antibiyotikle tedavi etmeye çalışmaktır.

3- Üçüncü ve en büyük hata ise gaita nakliyle sağlıklı flora oluşturabileceğini düşünmektir.

Maalesef bu hataları yapan çok sayıda meslektaşımız var. “Siz hangi probiyotiği kullanıyorsunuz?” diye bize soranlara “Biz hastalarımızda hiç probiyotik takviyesi kullanmıyoruz” dediğimizde şaşırıyorlar.

Kliniğimize gelen ve daha önce başka meslektaşlarımız tarafından tedavi edilmeye çalışılan ancak sonuç alınamayan hastaların birçoğunun elinde Rifaximin (Colidur), Mikostatin vs. gibi ağır antibiyotik reçeteleri görüyoruz. Daha da vahimi bunların bazılarına gaita nakli de yapılmış oluyor. Hatta bir nakil başarısız olduğu için birden fazla kere gaita nakli yapılan ve maalesef perişan hale gelen hastalar olduğunu görünce inanın hem üzülüyor hem de bu cehalete kızıyoruz.

Hastalar bu ilaçları kullandıktan sonra sistemleri daha da çok bozulunca ne doktor, ne de hastanın kendisi işin içinden çıkamıyor. 

Bağırsak florası ile ilgili şu kuralları her hekimin mutlaka bilmesi gerekiyor:

1- Flora parmak izi gibi kişiye özeldir. Yaşadığınız coğrafya, yedikleriniz, içtikleriniz, yaşınız, cinsiyetiniz, hayat tarzınız, hormonlarınız, hatta psikolojiniz vs gibi birçok faktör kişisel floranızı şekillendirir. Flora değişkendir ve adaptasyona açıktır. Yaşanan coğrafyanın dışına çıkıldığında flora yeni şartlara kısa bir sürede adapte olabilir. “Turist diyaresi” dediğimiz durum buna iyi bir örnektir. Gaita nakli ile sağlıklı flora oluşturacağını düşünen bir hekimin her insanın florasının kendisine has olduğunu bilmesi gerekiyor.    

Farklı insanların bağırsak floraları farklı olabilir. Her insan için standart bir flora olduğunu varsaymak büyük bir hatadır. Aynı kişinin bile değişik zamanlarda, değişik coğrafyalarda floraları da değişikliğe uğrayabilir. Dolayısı ile başka bir kişiden alınan floranın nakledilen hasta için de sağlıklı bir flora olduğunu söyleyebilmek mümkün değildir. Üstelik gaita nakli sırasında verici kişiden alınan gaitanın içinde flora bakterilerinin dışında donore ait başka hücreler de bulunabilmektedir. Alıcıya geçen bu hücrelerin ileride başka sağlık sorunlarına yol açabileceği de dikkate alınmalıdır. 

2- Flora bozukluğunu bir enfeksiyon hastalığı gibi düşünerek antibiyotikle tedavi etmeye çalışmak nafile bir çaba ve aynı zamanda büyük bir tedavi hatasıdır. Bağırsak florası bozukluğunu probiyotik eksikliği veya bağırsakların kötü bakteriler tarafından istila edilmesi gibi düşünmek doğru değildir.

Peki, o zaman bağırsak florası bozukluğunda ne yapalım?

Bağırsak florasındaki bozulma sindirim fizyolojisinin bozulması sonucunda ortaya çıkar. Bağırsaklardaki sağlıklı fizyolojik ortam olumsuz yönde değişime uğrarsa burada yaşayan flora bakterileri yeni oluşan bu olumsuz ortamda kendilerine yaşam alanı bulamayarak yavaş yavaş yok olur ve her türlü olumsuz koşula dirençli olan bakteriler bağırsakta yaşamlarını devam ettirebilir. Yeni oluşan sağlıksız ortama dayanabilen bu dirençli bakteriler ise çoğalarak floranın yapısının değişimine yol açar.

Flora bozukluğunu tedavi edebilmek için atılması gereken ilk adım sindirim fizyolojisini bozan sebepleri ortadan kaldırmak ve bağırsakların iç ortamını sağlıklı floranın yeniden çoğalabileceği bir duruma getirmektir. Sağlıklı floranın yerleşebileceği uygun şartlar oluştuğunda olması gereken flora kendiliğinden gelişecektir. Bunun için probiyotik takviyesine gerek yoktur.

Yıllardan beri en ağır kronik enflamatuvar bağırsak hastalıklarının (crohn, çölyak, ülseratif kolit, irritable bağırsak sendromu) tedavisiyle uğraşan hekimler olarak bugüne kadar bir tek hastamıza mikrobiyom analizine gerek duymadığımızı ve hastalarımıza çoğunlukla probiyotik takviyesi ve antibiyotik tedavisi vermediğimizi buradan ifade etmek isteriz.

06 Ocak 2024

Yasal uyarı: Bu makale özgün bir yazı olup telif hakkı yazarlara aittir. Kopyalanarak başka mecralarda kullanılması durumunda hukuki yollara başvurulacaktır. Kopyalanmadan sayfamıza link verilebilir.